Nhiều doanh nghiệp châu Âu đang có ý định mở rộng hoạt động kinh doanh tại Việt Nam, với 67% trong số họ coi Việt Nam là một điểm đến đầu tư hấp dẫn. Thông tin này không chỉ là con số thống kê, mà còn phác họa bức tranh toàn cảnh về sự phát triển của Việt Nam như một trung tâm kinh doanh chiến lược.

Ngày 8/10, Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu (EuroCham) tại Việt Nam vừa công bố báo cáo chỉ số Niềm tin kinh doanh (BCI) quý 3/2024.

Việt Nam: Điểm Đến Đầu Tư Hấp Dẫn

Báo cáo cho thấy có sự cải thiện trong tâm lý kinh doanh mặc dù còn tồn tại một số thách thức kinh tế do ảnh hưởng của bão Yagi và các rào cản trong hoạt động doanh nghiệp. Chỉ số BCI đã tăng đáng kể, từ 45,1 trong quý 3/2023 lên 52,0 trong quý 3 năm 2024, cho thấy sự phục hồi mạnh mẽ trong bối cảnh năm đầy biến động.

Báo cáo cũng chỉ ra rằng siêu bão Yagi đã gây tổn thất nghiêm trọng cho hạ tầng và nông nghiệp miền Bắc Việt Nam. Dự đoán GDP có thể giảm 0,15% trong năm nay, với tổng thiệt hại ước tính lên đến 1,63 tỷ USD. Tuy nhiên, theo khảo sát gần đây của EuroCham, được thực hiện từ 12 đến 25/9, gần một nửa (47,4%) doanh nghiệp tin rằng tình hình kinh tế sẽ cải thiện trong quý tới. Triển vọng dài hạn vẫn tích cực, với 69,3% kỳ vọng môi trường kinh doanh sẽ thuận lợi trong 5 năm tới.

Điều đáng chú ý là 67% doanh nghiệp châu Âu cho rằng Việt Nam vẫn là một điểm đến hấp dẫn mặc dù vẫn còn những thách thức nhất định. Hơn 80% doanh nghiệp cho biết họ đã có từ 1 đến 3 văn phòng hoặc cơ sở sản xuất tại Việt Nam. Trong số đó, hơn một nửa có kế hoạch mở rộng hoạt động, đặc biệt là phát triển thêm cơ sở sản xuất ở miền Bắc hoặc mở văn phòng tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và Cần Thơ.

Thách Thức Vẫn Hiện Hữu

Giống như các quý trước, khảo sát chỉ ra ba trở ngại lớn nhất trong hoạt động của doanh nghiệp châu Âu là gánh nặng hành chính, quy định chưa rõ ràng và khó khăn trong việc xin giấy phép.

Theo khảo sát, 66% doanh nghiệp hiện có từ 1% đến 9% nhân viên là người nước ngoài, trong khi 6% doanh nghiệp có trên 20% nhân sự là người nước ngoài. Mặc dù doanh nghiệp có ý định khai thác tối đa nguồn lao động trong nước và quốc tế, họ vẫn gặp khó khăn trong việc tuyển dụng lao động Việt Nam do thiếu hụt kỹ năng cần thiết, tỷ lệ nghỉ việc cao và hạn chế trong cung cấp đào tạo.

Về phía các chuyên gia nước ngoài, thách thức chủ yếu đến từ quy trình xin visa và giấy phép lao động phức tạp, quy định lao động nghiêm ngặt và chi phí cao, kèm theo khó khăn trong việc xin các giấy tờ và phê duyệt cần thiết. Đáng chú ý, khoảng 1/3 số doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết họ đã trải qua những trải nghiệm không tích cực với hệ thống visa tại Việt Nam, dẫn đến nhiều chuyên gia quốc tế lo ngại về việc gia nhập thị trường lao động.

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng ghi nhận những khó khăn liên quan đến quy trình thuế và việc tuân thủ các quy định về phòng cháy chữa cháy.

Chuyển Đổi Xanh Là Xu Hướng Cần Thiết

Sau khi Nghị định mới về cơ chế Thỏa thuận mua bán điện trực tiếp (DPPA) được ban hành vào tháng 7/2024, gần 30% doanh nghiệp tham gia khảo sát dự đoán sẽ hưởng lợi từ các dự án năng lượng tái tạo. Điều này củng cố cam kết của Việt Nam trong việc chuyển đổi xanh.

Một phần tư số nhà cung cấp dịch vụ và các công ty có quy mô từ 100 nhân viên trở lên dự báo sẽ được hưởng lợi từ cơ chế này. Dù gần một nửa (47,4%) doanh nghiệp tự tin rằng họ có thể hoàn toàn chuyển đổi sang sử dụng năng lượng tái tạo vào năm 2050, nhưng vẫn còn khoảng trống trong việc hiểu và triển khai các chính sách liên quan.

Chủ tịch EuroCham nhấn mạnh rằng tác động của cơn bão càng nhấn mạnh nhu cầu cấp bách trong việc giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu. Diễn đàn và Triển lãm Kinh tế Xanh (GEFE) 2024 từ ngày 21-23/10 sẽ là một nền tảng quan trọng để thúc đẩy các cuộc đối thoại về cách Việt Nam có thể duy trì tính cạnh tranh trong quá trình chuyển đổi sang một tương lai bền vững.

Theo ông Jaspaert, GEFE 2024 sẽ là một cơ hội để giải quyết những vấn đề này. Tại hội nghị, các lãnh đạo cấp cao và chuyên gia quốc tế sẽ thảo luận về các chủ đề như chuyển đổi năng lượng và chuyển đổi số, không chỉ về hạ tầng mà còn về việc thúc đẩy lãnh đạo xanh và xây dựng hệ sinh thái bền vững cho nhiều ngành công nghiệp. Chuyển đổi số cũng được coi là một lĩnh vực cần cải thiện, đặc biệt là trong việc giảm bớt khó khăn về nguồn nhân lực và đơn giản hóa các thủ tục hành chính.

Khảo sát BCI cũng cho thấy tỷ lệ ứng dụng AI/ML (trí tuệ nhân tạo/học máy) ở mức trung bình, với 46,1% doanh nghiệp đã tích hợp công nghệ này vào hoạt động. Tuy nhiên, hầu hết các dự án triển khai vẫn đang ở giai đoạn đầu, cho thấy tiềm năng lớn trong việc đầu tư vào số hóa.